تنوع ژنتیکی در برخی صفات توده های بومی شنبلیله ایرانی

شنبلیله گیاهی یک ­ساله متعلق به تیره­ ی بقولات است که سابقه ­ی کاشت طولانی در ایران دارد. توده های متنوعی از این گیاه در کشور یافت می ­شود، و لازم است که تحقیق کاملی به منظور شناسایی و ارزیابی این توده ها صورت پذیرد. به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی توده های بومی شنبلیله ایرانی، 20 توده از نقاط مختلف کشور جمع آوری و صفات کمّی و کیفی آنها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد توده های شنبلیله مورد بررسی از نظر اغلب صفات ارزیابی شده در سطح احتمال 5 و 1 درصد با یکدیگر اختلاف معنی داری داشتند. عملکرد توده های مورد بررسی بین 23.93 الی 44.41 گرم وزن تر در هر بوته متغیر بود. همچنین، از نظر گلدهی، توده ها به گروه های زودگل، میان گل و دیرگل طبقه بندی شدند. نتایج نشان داد این توده ها از 39 تا 76 روز بعد از کاشت وارد مرحله­ ی گلدهی شدند. وزن هزار دانه نیز در میان توده ها تفاوت معنی­ داری داشت و میزان آن از 5.65 گرم در توده سمنان و 19.44 گرم در توده کرمانشاه متغیر بود. بر اساس تجزیه خوشه ای، توده ها در 3گروه قرار گرفته و هر گروه به ترتیب 11، 8 و 1توده ­ی بومی را شامل شدند. بررسی سطح پلوییدی توده های بومی نشان داد که تمامی توده های مورد بررسی، دیپلوئید (16 = 2x = n2) بودند. نتایج این تحقیق نشان داد توده های بومی شنبلیله ایرانی از نظر صفات مورد مطالعه از تنوع بالایی برخوردار هستند و منبع ژنتیکی مناسبی برای برنامه های اصلاحی به ­شمار می روند.